Evalueren is informatie verzamelen, interpreteren en beoordelen, een beslissing nemen en daarover communiceren. Bij breed evalueren bekijken we het kind in zijn totaliteit: niet enkel de kennis van de leerstof, maar ook zijn vaardigheden en attitudes. Zo proberen we verschillende terreinen te bestrijken: cognitief, emotioneel, lichamelijk, motorisch. Daarbij gaan we ook niet enkel uit van de dingen die niet zo goed lopen, maar benadrukken en benoemen we ook positieve zaken, talenten,…
Bij het turnen letten we dan bijvoorbeeld niet alleen op de vaardigheden, maar ook zaken als het gedrag in de kleedkamer, het omkleden, sportiviteit, fair play, … worden mee in ogenschouw genomen.
Evalueren doen we doelgericht. De evaluatie gaat de realisatie van de vooropgestelde doelen na. De leerling kent het doel waarop hij geëvalueerd wordt en weet wat er van hem of haar verwacht wordt.
Zo gaan we op zoek naar wat het kind nodig heeft in zijn verdere ontwikkeling en ontplooiing en kunnen de leerkrachten daar daadwerkelijk op inspelen met een aangepaste didactiek.
Breed evalueren gebeurt niet alleen door leerkrachten. We willen ook leerlingen zichzelf laten evalueren en medeleerlingen feedback laten geven in dat proces. Ook ouders en externen kunnen daarbij een inbreng hebben: door in gesprek met hen te gaan kan het beeld over de leerling bijgekleurd worden.
We vinden het geven van directe, gerichte feedback aan de leerlingen belangrijk. Evaluatie vanuit een breed perspectief en met directe, gerichte feedback motiveert de leerlingen om te leren.
Welke doelen willen we bereiken door breed te evalueren?
We evalueren het leren , we evalueren om te leren en we evalueren om te motiveren.
Evalueren om te leren
Evalueren om te leren is het proces van het verzamelen en interpreteren van gegevens om te bepalen waar de leerling zich situeert in zijn leerproces, waar hij heen kan en hoe hij daar kan komen. De leerkracht kan op basis van de verkregen informatie zijn didactische aanpak aanpassen en de ondersteuning geven die de leerling nodig heeft.
We vinden ook dat kinderen evaluatievaardig moeten worden. Zo moeten ze zelf kunnen reflecteren over wat ze doen en hoe ze dat doen. Ze moeten daartoe ook feedback kunnen geven aan andere leerlingen en zelf kunnen ontvangen.
Ook van leerkrachten verwachten we dat ze hun onderwijsaanpak afstemmen op dat breed evalueren: naast het afnemen van toetsen, moeten ze goed kinderen kunnen observeren in verschillende contexten en op verschillende manieren.
Evalueren van het leren
Het is goed om op bepaalde tijdstippen een meetmoment in te bouwen, stil te staan bij wat de leerling geleerd heeft en vast te stellen of de vooropgestelde doelen bereikt zijn. Dit kan resulteren in een beslissing die een gevolg heeft voor de oriëntering en de attestering.
Breed evalueren resulteert in een rapportering als basis voor een gesprek tussen leerlingen en de leerkracht, school en ouders, leerlingen en ouders.
Na negen jaar breed evalueren, kunnen we kinderen na hun schoolloopbaan in de basisschool beter oriënteren naar het secundair onderwijs.
Evalueren om te motiveren
Door breed te evalueren krijgen we een totaalbeeld van sterktes en zwaktes, van mogelijke werkpunten, zodat op maat van wat het kind nodig heeft verder gewerkt kan worden met een aangepast aanbod. Door hun talenten in kaart te brengen, kunnen we daarop inspelen om nieuwe leerstof, vaardigheden en attitudes bij te brengen. Zo verhoogt hun betrokkenheid en motivatie en bevordert dat ook hun welbevinden.
Hoe doen we dat?
Breed evalueren betekent dus veel meer dan het afnemen van toetsen. De sleutel lijkt ons het aanbieden van een krachtige leeromgeving. Daarbinnen kunnen kinderen zich ten volle ontplooien en laten zien wat ze kennen, kunnen en wie ze zijn.
Leerkrachten
Die omgeving biedt leerkrachten veel kansen om breed te evalueren op basis van continue observaties. Daarvoor kan hij werken op het niveau van de individuele leerling met uniforme observatielijsten, of op klasgroepniveau met sociogrammen en rapporten. Ook groepswerk kan daartoe bijdragen binnen vooraf opgestelde observatiedoelen.
Vanuit die brede observatie weet de leerkracht welke of de beoogde leerdoelen bereikt zijn. Hij weet zo ook wat kinderen nog nodig hebben, en past hij zijn aanbod hierop aan. Bij een goede evaluatie laten instructie en evaluatie zich zo constant opeenvolgen in een wisselwerking.
Leerlingen
Op basis van duidelijke feedback van de leerkracht of medeleerlingen krijgen kinderen zicht op hun eigen leerproces en kunnen ze dat door zelfreflectie bijsturen. Groepswerk is daarbij een onmisbaar instrument: het samen werken is een bron van reflectie en evaluatie door de aanpak, de taakgerichtheid, de diversiteit aan mogelijke rollen en de nabespreking van de opdrachten.
Ruimer
Breed evalueren betekent voor bepaalde kinderen ook dat het zorgteam samen met CLB, ouders en eventueel externe instanties in gesprek gaan en informatie uitwisselen.
Aandachtspunten
- dagelijks observeren op verschillende vlakken (cognitief, sociaal, motorisch,…)
- veel feedback geven zodat verandering mogelijk is
- samen met kinderen afspraken maken
- voor een positief klasklimaat zorgen
- evalueren zonder stress
- voor een duidelijke verticale lijn zorgen
- normtoetsen gebruiken waar noodzakelijk